برای پرورش گیاهان، خاک یکی از پایه ای ترین موارد موردنیاز است و باید توجه داشته باشیم که تمامی انواع خاک برای کاشت همه محصولات، قابل استفاده نیستند. هر نوع خاکی با توجه به مواد مغذی و سازنده آن ویژگی ها و خواص متفاوتی از خود نشان می دهد.
در این مقاله سعی داریم به تفسیر انواع خاک و آزمایش stp نیز، بپردازیم، همراه ما باشید.
معرفی انواع خاک
خاک یک منبع طبیعی است که می توان آن را در دسته بندی هایی قرار داد.
شناسایی نوع خاک مورد نیاز برای یک پروژه در حمایت از رشد سالم گیاه از اهمیت بالایی برخوردار است.
انواع خاک عبارتند از:
خاک ماسه ای
خاک های ماسه ای سبک و ریز هستند.از آن جا که خاک های ماسه ای دارای ذرات بزرگی هستند، به سرعت خشک می شوند (رطوبت خود را از دست می دهند) و غالباً مواد مغذی کمی دارند و اسیدی هستند.
قبل از این که گیاه از آب و کود داخل خاک ماسه ای استفاده کند، به دلیل نفوذپذیری بالا، آب و کود به سرعت زهکشی می شوند.
خاک رس
خاک های رسی سنگین ترین نوع از انواع خاک هستند. این خاک ها به دلیل ریز بودن ذراتشان، رطوبت زیادی را در خود نگه می دارند و اغلب گرم شدن آن ها در بهار بیشتر طول می کشد. تراکم و ترک خوردگی خاک نیز خطر بزرگی برای خاک رس است.
ریشه گیاهان نمی توانند از لایه های سخت خاک رس عبور کنند؛ اما برخلاف خاک های شنی، خاک های رسی غنی از مواد مغذی هستند.
خاک گچی
این نوع از انواع خاک نسبت به سایر دسته بندی های بررسی شده دانه درشت تر بوده و بافت سنگی تری دارد.
این خاک نیاز به زهکشی نداشته و معمولا ترکیبی از گچ یا سنگ آهک است.خاک گچی قلیایی بوده که در برخی مواقع منجر به توقف رشد و زرد شدن برگ های گیاهان می شود و این مشکل معمولا با اضافه کردن کود و تعدیل PH خاک برطرف خواهد شد.
آزمایش نفوذ استاندارد (SPT)
تفسیر نتایج آزمایش SPT (Standard Penetration Test) بستگی به هدف و کاربرد این آزمایش دارد. اما در کل، آزمایش SPT برای ارزیابی و تعیین خواص مکانیکی خاک استفاده می‌شود.
در آزمایش SPT، یک نازل به قطر استاندارد در خاک فرو می‌شود و تعداد ضربات مورد نیاز برای حفر آن تا عمق مشخص را ثبت می‌کند. از این اطلاعات، معیارهایی مانند نرخ نفوذ خاک (blow count)، مقاومت الاستیکی خاک (N-value) و مقاومت خاک به فشار (q-value) محاسبه می‌شوند.
تفسیر نتایج آزمایش SPT شامل موارد زیر می‌تواند باشد:
تعیین نوع خاک
با توجه به نرخ نفوذ خاک و مقادیر N-value، می‌توان نوع خاک را تشخیص داد. برای مثال، خاک‌های سفت و کم متخلخل معمولاً دارای نرخ نفوذ کم و N-value بالا هستند.
تعیین خواص مکانیکی خاک
با توجه به مقادیر N-value و q-value، می‌توان مقاومت خاک به فشار و باربری آن را تخمین زد. به طور معمول، هرچه مقادیر N-value و q-value بالاتر باشند، مقاومت خاک به فشار و باربری آن بیشتر خواهد بود.
تشخیص لایه‌بندی خاک
با توجه به تغییرات N-value در عمق‌های مختلف، می‌توان لایه‌بندی خاک را تشخیص داد. به طور معمول، اگر مقادیر N-value در لایه‌های زیرین بیشتر باشند، نشان‌دهنده وجود لایه‌های سفت و مقاومت بالا است.
تخمین برخی پارامترهای مهندسی
با استفاده از فرمول‌ها و روابط مربوطه، می‌توان با استفاده از نتایج آزمایش SPT برخی از پارامترهای مهندسی مانند ضریب پیکارگیری خاک (friction angle) و ضریب پیشانداز خاک (cohesion) را تخمین زد.
برای تفسیر دقیق تر نتایج، نیاز است به اطلاعات بیشتری در مورد خاک و شرایط محیطی آن منطقه دسترسی پیدا کرد. همچنین، استفاده از نتایج آزمایش‌های دیگر نیز می‌تواند در تفسیر مناسب نتایج آزمایش SPT کمک کند.
